του Ανδρέα Ανδριανόπουλου
Μετά από τόσους μήνες κάτω από το πρόγραμμα διάσωσης της οικονομίας, με βάση το Μνημόνιο ανάμεσα στην Ελλάδα και τους δανειστές μας, ελάχιστοι έλληνες έχουν συνειδητοποιήσει το πραγματικό πρόβλημα της χώρας. Και τις διακινδυνεύσεις που αντιμετωπίζουμε σε περίπτωση αποτυχίας. Είναι σίγουρο πάντως πως οι περισσότεροι πολιτικοί αλλά και πάμπολλοι εκφραστές της κοινής γνώμης δεν έχουν συνειδητοποιήσει το πρόβλημα και τις διαστάσεις του.
Η Ελλάδα σήμερα δανείζεται όχι απλά μόνο για να πληρώσει μέρος αυτών που χρωστάει. Αλλά και για να καλύψει τρέχουσες υποχρεώσεις που είναι απαραίτητες για την καθημερινότητά μας και για την εκπλήρωση βασικών βιοτικών μας αναγκών. Με τα χρήματα της Τρόικας δηλ. δεν αποπληρώνουμε απλά τις υποχρεώσεις μας από παλιά δάνεια στους δανειστές μας από το εξωτερικό. Αλλά συμπληρώνουμε το εισόδημα που μας είναι απαραίτητο για την αντιμετώπιση πιεστικών άμεσων αναγκών μας. Διότι εξακολουθούμε να παράγουμε πολύ λιγότερα από όσα ξοδεύουμε. Και συμπληρώνουμε έτσι το κόστος των εξόδων μας από αυτά που μας δανείζει το ΔΝΤ, η ΕΕ και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα. Από τα πράγματα δηλ εξακολουθούμε να βαδίζουμε με βήμα ταχύ προς το αδιέξοδο. Τα χρέη μας μεγαλώνουν ενώ η παραγωγική μας υποδομή συρρικνώνεται. Πως είναι λοιπόν δυνατόν να επιβιώσουμε;
Η διέξοδος είναι πρακτικά μόνο μία...
Η παράλληλη μείωση των εξόδων μας (ψαλίδι δηλ στις δημόσιες δαπάνες) με την αύξηση της παραγωγής πλούτου (δυναμική ανάπτυξη). Αυτό όμως προϋποθέτει δραστικές περικοπές στον όγκο και την έκταση του κράτους. Και για να μειωθεί η γραφειοκρατία και να ελευθερωθούν οι αγορές αλλά και για να περικοπούν τα δημόσια έξοδα. Στην προοπτική όμως αυτή αντιστέκεται με σφοδρότητα το ελληνικό πολιτικό σύστημα και η κοινωνία. Διότι και οι δύο έχουν ταυτίσει το κράτος είτε με την καθημερινότητα της πολιτικής είτε με την απορρόφηση της ανεργίας και το μοίρασμα παροχών και προσόδων.
Η αντιμετώπιση του Μνημονίου από ΜΜΕ και υποτιθέμενα έγκυρους αναλυτές / σχολιαστές είναι χαρακτηριστική. Κάθε δυσκολία που καθημερινά αντιμετωπίζουμε αντί να χρεώνεται στις δημοσιονομικές πολιτικές του, για δεκαετίες, εκτεταμένου κρατισμού, εμφανίζεται σαν αποτέλεσμα των πολιτικών που η Τρόικα μας επιβάλλει με στόχο δήθεν την καταρράκωση των Ελλήνων και του υπερήφανου φρονήματός τους. Πάλι οι ξένοι φταίνε, επιβουλευόμενοι του εθνικού μας μεγαλείου και υπονομεύοντας τα «θαυμαστά» μας επιτεύγματα. Η αφήγηση αναφέρεται σε μια διεθνή νεοφιλελεύθερη συνωμοσία που στοχεύει τα λαϊκά δικαιώματα κι αποβλέπει στην κατάργηση κάθε κατακτημένου δικαιώματος.
Οι αρμόδιοι συνωμοσιολογούντες αφηγητές όμως αποφεύγουν να σημειώσουν πως οι σχετικές «κατακτήσεις» στηρίχθηκαν σε δανεικά από τους μισητούς ξένους Τραπεζίτες. Ενώ οι κακοί νεοφιλελεύθεροι από πάντα υποστήριζαν την συρρίκνωση του δημόσιου τομέα, εχθρεύονταν το ευρώ, απαιτούσαν μείωση φόρων και δεν πίστευαν στην κρατική παρέμβαση για διάσωση Τραπεζών η ενίσχυση κλυδωνιζόμενων ιδιωτικών επιχειρήσεων. Και στις ΗΠΑ βέβαια εχθρεύονται το ΔΝΤ και για του οποίου την κατάργηση προπαγανδίζουν και πιέζουν.
Είναι λοιπόν πρακτικά αδύνατον μέσα σε τρείς περίπου μήνες το ελληνικό πολιτικό σύστημα να αναδιοργανωθεί και να αλλάξει συμπεριφορά. Είναι έτσι πιθανότατο να μην εκταμιευθεί τελικά η τέταρτη δόση και η χώρα να οδηγηθεί σε χρεωκοπία. Κι οφείλουν όλοι να κατανοήσουν τι ακριβώς σημαίνει αυτό. Δίχως τα χρήματα της Τρόικας θα είναι αδύνατον να ξεπληρώσουμε διεθνείς υποχρεώσεις αλλά και να ικανοποιήσουμε δικές μας τρέχουσες ανάγκες. Η κυβέρνηση δεν θα έχει λ.χ την δυνατότητα πληρωμής όλων των μισθών και των συντάξεων. Κατά πάσα πιθανότητα θα αναγκασθεί να βγεί από το ευρώ ώστε να τυπώσει χρήμα και να πληρώσει τις εσωτερικές της υποχρεώσεις. Η αναπόφευκτη όμως μεγάλη υποτίμηση θα κάνει αδυσώπητα μεγάλο το εξωτερικό χρέος και θα καταδικάσει την χώρα σε μακρόχρονη ύφεση και παρακμή.
Η αδυναμία αποπληρωμής δόσεων των όσων χρωστάμε στο εξωτερικό θα διακόψει την όποια δυνατότητα διεθνούς χρηματοδότησης. Συνακόλουθα θα στεγνώσουμε από συναλλαγματικά αποθέματα. Και θα καταρρεύσουν οι εισαγωγές. Το εμπόριο θα τιναχθεί στον αέρα και μαζί του τα έσοδα του κράτους. Η φορολόγηση ακινήτων , ο ΦΠΑ και τα όποια άλλα φορολογικά έσοδα θα εξαφανισθούν από ένα αδύναμο να πληρώσει κοινωνικό σύνολο. Που παράλληλα δεν θα είναι σε θέση να αγοράσει και πολλά είδη πρώτης ανάγκης. Οι εισαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου θα διακοπούν με αποτέλεσμα περικοπές στην παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, σοβαρότατες ελλείψεις βενζίνης και πετρελαίου θέρμανσης καθώς και κηροζίνης για τα αεροπλάνα. Όλα τα ηλεκτρονικά μέσα και λόγω ηλεκτρισμού αλλά και λόγω διακοπών στις εισαγωγές θα πάψουν να λειτουργούν με ανυπολόγιστες συνέπειες σε συγκοινωνίες, νοσοκομεία και επιχειρήσεις.
Η κάμψη των εισαγωγών θα προκαλέσει και ελλείψεις σε τρόφιμα ενώ τα σούπερ μάρκετ θα αδειάζουν. Η κυβέρνηση θα αναγκασθεί να οργανώνει συσσίτια στους δρόμους ενώ συμμορίες ημεδαπών και αλλοδαπών θα διατρέχουν τους δρόμους και θα ελέγχουν ολόκληρες συνοικίες.
Ο εφιάλτης είναι πολύ κοντά. Εκτός αν ξυπνήσουμε έγκαιρα.
Μετά από τόσους μήνες κάτω από το πρόγραμμα διάσωσης της οικονομίας, με βάση το Μνημόνιο ανάμεσα στην Ελλάδα και τους δανειστές μας, ελάχιστοι έλληνες έχουν συνειδητοποιήσει το πραγματικό πρόβλημα της χώρας. Και τις διακινδυνεύσεις που αντιμετωπίζουμε σε περίπτωση αποτυχίας. Είναι σίγουρο πάντως πως οι περισσότεροι πολιτικοί αλλά και πάμπολλοι εκφραστές της κοινής γνώμης δεν έχουν συνειδητοποιήσει το πρόβλημα και τις διαστάσεις του.
Η Ελλάδα σήμερα δανείζεται όχι απλά μόνο για να πληρώσει μέρος αυτών που χρωστάει. Αλλά και για να καλύψει τρέχουσες υποχρεώσεις που είναι απαραίτητες για την καθημερινότητά μας και για την εκπλήρωση βασικών βιοτικών μας αναγκών. Με τα χρήματα της Τρόικας δηλ. δεν αποπληρώνουμε απλά τις υποχρεώσεις μας από παλιά δάνεια στους δανειστές μας από το εξωτερικό. Αλλά συμπληρώνουμε το εισόδημα που μας είναι απαραίτητο για την αντιμετώπιση πιεστικών άμεσων αναγκών μας. Διότι εξακολουθούμε να παράγουμε πολύ λιγότερα από όσα ξοδεύουμε. Και συμπληρώνουμε έτσι το κόστος των εξόδων μας από αυτά που μας δανείζει το ΔΝΤ, η ΕΕ και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα. Από τα πράγματα δηλ εξακολουθούμε να βαδίζουμε με βήμα ταχύ προς το αδιέξοδο. Τα χρέη μας μεγαλώνουν ενώ η παραγωγική μας υποδομή συρρικνώνεται. Πως είναι λοιπόν δυνατόν να επιβιώσουμε;
Η διέξοδος είναι πρακτικά μόνο μία...
Η παράλληλη μείωση των εξόδων μας (ψαλίδι δηλ στις δημόσιες δαπάνες) με την αύξηση της παραγωγής πλούτου (δυναμική ανάπτυξη). Αυτό όμως προϋποθέτει δραστικές περικοπές στον όγκο και την έκταση του κράτους. Και για να μειωθεί η γραφειοκρατία και να ελευθερωθούν οι αγορές αλλά και για να περικοπούν τα δημόσια έξοδα. Στην προοπτική όμως αυτή αντιστέκεται με σφοδρότητα το ελληνικό πολιτικό σύστημα και η κοινωνία. Διότι και οι δύο έχουν ταυτίσει το κράτος είτε με την καθημερινότητα της πολιτικής είτε με την απορρόφηση της ανεργίας και το μοίρασμα παροχών και προσόδων.
Η αντιμετώπιση του Μνημονίου από ΜΜΕ και υποτιθέμενα έγκυρους αναλυτές / σχολιαστές είναι χαρακτηριστική. Κάθε δυσκολία που καθημερινά αντιμετωπίζουμε αντί να χρεώνεται στις δημοσιονομικές πολιτικές του, για δεκαετίες, εκτεταμένου κρατισμού, εμφανίζεται σαν αποτέλεσμα των πολιτικών που η Τρόικα μας επιβάλλει με στόχο δήθεν την καταρράκωση των Ελλήνων και του υπερήφανου φρονήματός τους. Πάλι οι ξένοι φταίνε, επιβουλευόμενοι του εθνικού μας μεγαλείου και υπονομεύοντας τα «θαυμαστά» μας επιτεύγματα. Η αφήγηση αναφέρεται σε μια διεθνή νεοφιλελεύθερη συνωμοσία που στοχεύει τα λαϊκά δικαιώματα κι αποβλέπει στην κατάργηση κάθε κατακτημένου δικαιώματος.
Οι αρμόδιοι συνωμοσιολογούντες αφηγητές όμως αποφεύγουν να σημειώσουν πως οι σχετικές «κατακτήσεις» στηρίχθηκαν σε δανεικά από τους μισητούς ξένους Τραπεζίτες. Ενώ οι κακοί νεοφιλελεύθεροι από πάντα υποστήριζαν την συρρίκνωση του δημόσιου τομέα, εχθρεύονταν το ευρώ, απαιτούσαν μείωση φόρων και δεν πίστευαν στην κρατική παρέμβαση για διάσωση Τραπεζών η ενίσχυση κλυδωνιζόμενων ιδιωτικών επιχειρήσεων. Και στις ΗΠΑ βέβαια εχθρεύονται το ΔΝΤ και για του οποίου την κατάργηση προπαγανδίζουν και πιέζουν.
Είναι λοιπόν πρακτικά αδύνατον μέσα σε τρείς περίπου μήνες το ελληνικό πολιτικό σύστημα να αναδιοργανωθεί και να αλλάξει συμπεριφορά. Είναι έτσι πιθανότατο να μην εκταμιευθεί τελικά η τέταρτη δόση και η χώρα να οδηγηθεί σε χρεωκοπία. Κι οφείλουν όλοι να κατανοήσουν τι ακριβώς σημαίνει αυτό. Δίχως τα χρήματα της Τρόικας θα είναι αδύνατον να ξεπληρώσουμε διεθνείς υποχρεώσεις αλλά και να ικανοποιήσουμε δικές μας τρέχουσες ανάγκες. Η κυβέρνηση δεν θα έχει λ.χ την δυνατότητα πληρωμής όλων των μισθών και των συντάξεων. Κατά πάσα πιθανότητα θα αναγκασθεί να βγεί από το ευρώ ώστε να τυπώσει χρήμα και να πληρώσει τις εσωτερικές της υποχρεώσεις. Η αναπόφευκτη όμως μεγάλη υποτίμηση θα κάνει αδυσώπητα μεγάλο το εξωτερικό χρέος και θα καταδικάσει την χώρα σε μακρόχρονη ύφεση και παρακμή.
Η αδυναμία αποπληρωμής δόσεων των όσων χρωστάμε στο εξωτερικό θα διακόψει την όποια δυνατότητα διεθνούς χρηματοδότησης. Συνακόλουθα θα στεγνώσουμε από συναλλαγματικά αποθέματα. Και θα καταρρεύσουν οι εισαγωγές. Το εμπόριο θα τιναχθεί στον αέρα και μαζί του τα έσοδα του κράτους. Η φορολόγηση ακινήτων , ο ΦΠΑ και τα όποια άλλα φορολογικά έσοδα θα εξαφανισθούν από ένα αδύναμο να πληρώσει κοινωνικό σύνολο. Που παράλληλα δεν θα είναι σε θέση να αγοράσει και πολλά είδη πρώτης ανάγκης. Οι εισαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου θα διακοπούν με αποτέλεσμα περικοπές στην παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, σοβαρότατες ελλείψεις βενζίνης και πετρελαίου θέρμανσης καθώς και κηροζίνης για τα αεροπλάνα. Όλα τα ηλεκτρονικά μέσα και λόγω ηλεκτρισμού αλλά και λόγω διακοπών στις εισαγωγές θα πάψουν να λειτουργούν με ανυπολόγιστες συνέπειες σε συγκοινωνίες, νοσοκομεία και επιχειρήσεις.
Η κάμψη των εισαγωγών θα προκαλέσει και ελλείψεις σε τρόφιμα ενώ τα σούπερ μάρκετ θα αδειάζουν. Η κυβέρνηση θα αναγκασθεί να οργανώνει συσσίτια στους δρόμους ενώ συμμορίες ημεδαπών και αλλοδαπών θα διατρέχουν τους δρόμους και θα ελέγχουν ολόκληρες συνοικίες.
Ο εφιάλτης είναι πολύ κοντά. Εκτός αν ξυπνήσουμε έγκαιρα.